Szanowna Pani, z Pani pytania wynika, że obawia się Pani odwetu ze strony kierownika placówki rehabilitacyjnej, za konsekwentne domaganie się udzielenia świadczeń zdrowotnych Pani dziecku. W związku z tym chciałaby Pani wiedzieć, czy kierownik ten może spowodować odebranie Pani dziecka, albo zawiadomić sąd opiekuńczy.

Zasadniczo każdy, w tym także oczywiście szef placówki rehabilitacyjnej, w której odbywa rehabilitację Pani dziecko, może i powinien zawiadomić Sąd opiekuńczy, jeżeli stwierdzi niewłaściwą sytuację opiekuńczo – wychowawczą dziecka, tzn. stwierdzi że dochodzi do zaniedbań w wykonywaniu obowiązków przez rodziców lub opiekunów dziecka, skutkujących zagrożeniem albo naruszeniem dobra dziecka.

W wyniku takiego zawiadomienia Sąd wszczyna procedurę w tzw. trybie Nmo; można to określić jako postępowanie wyjaśniające, mające na celu ustalenie, czy istotnie do zagrożenia (naruszenia) dobra dziecka dochodzi. Z reguły postępowanie to polega na przeprowadzeniu w Pani i dziecka miejscu zamieszkania wywiadu przez kuratora ds. rodzinnych i nieletnich. W oparciu o wywiad Sąd podejmuje decyzję – bądź to o niewszczęciu postępowania, bądź o wszczęciu z urzędu jednego z postępowań uregulowanych w kodeksach rodzinnym i opiekuńczym oraz kodeksie postępowania cywilnego, których przedmiotem jest ograniczenia lub nawet pozbawienia władzy rodzicielskiej, albo wręcz – w skrajnych wypadkach – pozbawienie władzy rodzicielskiej i zakazanie kontaktów rodziców z dzieckiem.

Ograniczenia władzy rodzicielskiej może polegać na:
1) zobowiązaniu rodziców (oraz ewentualnie dziecka) do określonego postępowania lub skierować rodziców do placówek albo specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń;
2) określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun,
3) poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego,
4) skierować dziecko do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi,
5) zarządzić umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej, a także
6) powierzyć zarząd majątkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi.

W razie pozbawienia władzy rodzicielskiej rodzice tracą prawa i obowiązki wobec dziecka, składające się na władzę rodzicielską, a w stosunku do dziecka ustanawia się opiekuna. Dla porządku należy dodać, że pozbawienie władzy rodzicielskiej nie oznacza utraty wszelkich praw i obowiązków wobec dziecka, np. nie wygasają prawa wynikające z dziedziczenia, albo uprawnienia i obowiązki w zakresie alimentacji. Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie oznacza też utraty osobistej więzi, ponieważ nawet rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej ma prawo do osobistych kontaktów z dzieckiem, chyba że dla dobra dziecka zostanie także tego prawa pozbawiony przez Sąd.

Tyle teorii. W opisanym przez Panią stanie sprawy nie znajduję żadnych podstaw dla potencjalnego ograniczenia lub pozbawienia Pani władzy rodzicielskiej. Przesłanką ograniczenia władzy rodzicielskiej jest bowiem nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej, skutkujące zagrożenie dobra dziecka, a przesłanką pozbawienia władzy rodzicielskiej – m.in. nadużywania albo rażące zaniedbywanie władzy rodzicielskiej.

Z przedstawionego przez Panią opisu sytuacji wynika, że nie ma potrzeby szczegółowo wyjaśniać, na czym te zaniedbania i nadużycia mogą polegać. Pani postępowanie, polegające na konsekwentnym zabieganiu o zapewnienie Pani dziecku pomocy medycznej zgodnej z zaleceniami lekarskimi świadczy o prawidłowym wykonywaniu przez Panią władzy rodzicielskiej, a nie jej zaniedbywaniu. Jeśli więc jedynym powodem Pani obaw jest upór, z jakim dążyła Pani do wyegzekwowania odpowiedniej ilości zajęć rehabilitacyjnych dla dziecka, to nie widzę powodów do obaw. Inaczej byłoby gdyby np. terapeuta podczas zajęć dostrzegł ślady pobicia dziecka itp.

Przy okazji informuję, że Pani i dziecka prawa jako pacjentów są uregulowane w ustawie z 6 listopada 2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tj. Dz.U. z 2012r. poz. 159 ze zm.). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy decydujące dla przebiegu leczenia są wskazania medyczne, w związku z czym jeśli lekarz prowadzący zalecił określoną liczbę zabiegów, to zabiegi te powinny zostać wykonane. Trzeba jednak zwrócić uwagę na art. 6 ustawy: „pacjent ma prawo, w sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia odpowiednich świadczeń zdrowotnych, do przejrzystej, obiektywnej, opartej na kryteriach medycznych, procedury ustalającej kolejność dostępu do tych świadczeń”. Oprócz zapisu o prawie do informacji, przytoczony przepis zawiera też wyraźne wskazanie możliwości ograniczenia dostępności świadczeń medycznych. W konkretnych okolicznościach powołanie się placówki na ten przepis może uzasadniać odmowę wykonania określonej procedury medycznej lub odmowę wykonania jej w określonym czasie.

W razie problemów w opisywanym zakresie polecam zatelefonowanie na infolinię Rzecznika Praw Pacjenta, czynną od po do pt 9.00 do 21.00 nr 800 190 590 i zawiadomienie zespołu interwencyjno -poradniczego. Może to przynieść skuteczną interwencję.